Το βιβλίο συγκεντρώνει όλα τα κείμενα της αρθρογραφίας του Κίμωνα Σταματούρου στην εφημερίδα «Οξύλιθος», του Συλλόγου των απανταχού Οξυλιθιωτών «ο Ευαγγελισμός», την περίοδο 1981-2010. Ο συγγραφέας αναδεικνύει την ιστορία πολλών αιώνων που αφορούν το χωριό, προσφέροντας ιστορικές, ονοματολογικές πτυχές της, αλλά και την παράδοση της περιοχής και όλα αυτά με ιδιαίτερη αγάπη για τον τόπο που τον γέννησε.

• Τα τοπωνύμια περιοχών και συνοικισμών Οξυλίθου τα οποία δημοσιεύονται και στο Περιοδικό ΟΝΟΜΑΤΑ της Ονοματολογικής Εταιρείας
• Βιογραφία του αρχαιολόγου Γεωργίου Παπαβασιλείου
• Ιστορία Μονής Μάντζαρη
• Διάσωση και καταγραφή προφορικών παραδόσεων της περιοχής

• Βιβλιογραφική έρευνα
• Ιστορικά αρχεία,
• Αρχεία της Εκκλησίας,
• Γενικά αρχεία του Κράτους,
• Ληξιαρχεία Χαλκίδας και Οξυλίθου

1)Αρχαιολογικά Οξυλίθου
2)Γεώργιος Παπαβασιλείου
3)Βυζαντινά και μεταβυζαντινά Μνημεία
4)Μονή Μάντζαρη
5)Γρηγόριος Κριεζώτης, ιερομόναχος
6)Διηγήματα εμπνευσμένα από την προφορική παράδοση
7)Τοπωνύμια συνοικισμών
8)Τοπωνύμια περιοχών Οξυλίθου

Από τα πολλά ανακαλυφθέντα αρχαιολογικά ευρήματα στο λόφο Βιγλατούρι, στο Ήβρεμα, στην Αφτελέα, στα Μάρμαρα, στη Μονή Μάντζαρη, στους Φιλλύκους-Κουτρούνι Παπαδημήτρη, στον Άγιο Παντελεήμονα, στα βράχια, στη Μουρτερή (Κεραμιδάκια), στα Πατετήρια Μουρτερής, στο Κλησίγι (Κουβέλια) φαίνεται ότι στη γύρω περιοχή υπήρχε ζωή και πολιτισμός,
στους πρωτοελλαδικούς (2100-2000 π.Χ.),
μεσοελλαδικούς (1900-1600),
Μυκηναϊκούς,
Κλασσικούς,
Βυζαντινούς χρόνους και μέχρι σήμερα (σελ. 53-54)

Ο Παπαβασιλείου υπήρξε καθηγητής, γυμνασιάρχης, αρχαιολόγος, επιγραφολόγος και συγγραφέας πολλών βιβλίων. Παρ΄όλα αυτά είναι τελείως άγνωστος στην πατρίδα του τη Χαλκίδα και την Εύβοια.
Ο Σταματούρος ερευνά τα παιδικά, εφηβικά και φοιτητικά του χρόνια και τη σταδιοδρομία του ως καθηγητής και ως αρχαιολόγος. Το 1907 ο Παπαβασιλείου φτάνει στον Οξύλιθο κάνει την ανασκαφή του και περιγράφει τα σημαντικά ευρήματα στο βιβλίο του Περί των εν Ευβοία Αρχαίων τάφων

Ο τίτλος Μυστράς της Εύβοιας ανήκει στους ειδικούς της βυζαντινής τέχνης και αρχαιολογίας. Τα τρία εναπομείναντα βυζαντινά εκκλησάκια του μέχρι σήμερα:
Άγιος Νικόλαος Ριτζάνων (1304 μ.Χ.),
η Κοίμηση της Θεοτόκου (13ος αιώνας),
η Αγία Άννα Ψιθιάνων (1370 μ. Χ.)
περιέχουν 80 και πλέον τοιχογραφίες, ονόματα και επιγραφές σε πικτογραφία της Βυζαντινής τέχνης, της «πρώιμης» κρητικής σχολής.

Στο αντίγραφο αυτό του κώδικα της Μονής, με δυσδιάκριτα γράμματα σήμερα, αναφέρεται μια δωρεά κτημάτων στη μονή, των κατοίκων Οξυλίθου και Ορίου «δια μνημόσυνον αιώνιον» στα α.φ.κ.θ.=1529 Αυγούστου 15, επί επισκόπου Ευρίπου Δανιήλ με το όνομα Μάντζαρι. Απόδειξη ότι η μονή υπήρχε το 1529 με το όνομα αυτό. Το έγγραφο αυτό, εκτός του κώδικος της Ιεράς μονής υπάρχει και στα αρχεία της Ιεράς Συνόδου της εκκλησίας της Ελλάδος.

«Οι τοιχογραφίες οι οποίες υπάρχουν εντός του Καθολικού της Ιεράς Μονής κατάσπαρτες στον κυρίως ναό και το Άγιο Βήμα και καλυμμένες με σοφά είναι του 13ου(;) αιώνα και ίσως παλαιοτέρας εποχής», γράφει ο Σταματούρος.
Οι τοιχογραφίες αυτές αποκαλύφθηκαν το Μάρτιο του 2016 και μελετούνται από το Υπουργείο Πολιτισμού.

• Μάνα χωρίς παιδιά
• Το θερί στο Πούλαρο
• Το παιδί με τα καβάθια
• Το Κουμουσόπουλο
• Ο χερόμυλος του Κουμούση
• Στα κηπιώτικα αλώνια

Αποτελούν ξεχωριστή συμβολή του Σταματούρου στην ιστορία της περιοχής γιατί αν δεν τα κατέγραφε θα χανόντουσαν για πάντα.
Πέρα από τη ζωντανή περιγραφή των παραδόσεων, που όλες αφορούν την εποχή της Τουρκοκρατίας, οι παραδόσεις αυτές αναφέρονται και στα χωριά Κήποι και Ποταμία, στοιχείο που δείχνει τη στενότερη επαφή των ανθρώπων στην περιοχή.

Τα ονοματολογικά της περιοχής Οξυλίθου συνοικισμών και περιοχών αποτελούν τη συστηματική εργασία του η οποία και καταχωρήθηκε με τρία άρθρα στο περιοδικό ΟΝΟΜΑΤΑ της Ονοματολογικής Εταιρείας δίπλα σε πανεπιστημιακούς καθηγητές γλωσσολογίας και σημαντικούς φιλολόγους της εποχής.

Οι καταλήξεις -ιανος, -ανος στα ονόματα των 18 συνοικισμών του Οξυλίθου, τα Φράγκικα ονόματα ως επί το πλείστον των οικογενειών του χωριού στα φορολογικά Τούρκικα κατάστιχα των ετών 1474, 1506, 1521, τα τοπωνύμια Κληματάρι, Βίγλα, Βιγλατούρι, Κούκουρα, Κουβελάρη, Στελεχάρη, Γελαδάς, Κάραβος κ.λπ., με τη Φραγκική τους προέλευση δηλώνουν την επικράτηση των Φράγκων στην περιοχή.

12)   Μαυρογιανιάνοι
13)  Μπελεριάνοι (δεν υπάρχει)
14)   Μπενετιάνοι
15)    Νανιάνοι
16)    Παπαδιάνοι
17)    Ριτζάνοι
18)    Σουσουλιάνοι
19)    Σταμουλιάνοι
20)    Χαλαπιάνοι
21)  Χατηριάνοι
22)  Ψιθιάνοι

Μέσα από την ανάλυση των τοπωνυμίων των συνοικισμών του Οξυλίθου, συνοικισμοί που πήραν το όνομά τους από τις οικογένειες που κατοικούσαν αρχικά στην περιοχή αποκαλύπτει την προέλευση των οικογενειών που κατοίκησαν στον Οξύλιθο από την εποχή της Τουρκοκρατίας.

Ασχολείται ακόμη με τα τοπωνύμια των περιοχών και αναλύει πάνω από 75 ονόματα τοποθεσιών του Οξυλίθου.
Έμμεσα καταγράφονται εκκλησίες που δεν υπάρχουν σήμερα, οι ανεμόμυλοι της περιοχής κ.ά.

1.Πίσω από την Τούρλα προς το Κάτω Κουρούνι
2. Στο Πλαγιανικό του Ευαγγελινού Μπενέτου
3. Στην περιοχή Σταυρού-Μαύραινας των Κουρνιάτη -Σταματούρου

Ο Σταματούρος είχε όραμα για τον Οξύλιθο. Ερεύνησε και τεκμηρίωσε τον πολιτισμό της περιοχής και διεκδικούσε ακούραστα τη συντήρηση των Βυζαντινών ναών.
Υποστήριζε την άποψη ότι μόνο με τη συλλογική προσπάθεια μπορούμε να αναδείξουμε την περιοχή και συχνά- πυκνά αναφερόταν στη συμβολή του Συλλόγου που τον θεωρούσε αναγκαίο και σημαντικό θεματοφύλακα της υπεράσπισης του πολιτισμού της περιοχής.

Στην Αγγελική Σταματούρου για την πολύτιμη βοήθειά της στο όλο εγχείρημα της διαμόρφωσης του βιβλίου.
Στο Μενέλαο Αντωνόπουλο και το Μπάμπη Θεοδώρου
Στο Γιάννη Ν.Κασομούλη
Στο Γιώργο Γλυκό και τη Βάνα Ζάχου για τις φωτογραφίες.